20 marca w chorzowskim oddziale ZUS odbyły się konsultacje telefoniczne w sprawie emerytur górniczych, pomostowych i wcześniejszych. Górnicy pytali, ekspert ZUS odpowiadała. Przedstawiamy rezultat tych rozmów. Oto poradnik Trybuny Górniczej i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W styczniu br. ukończyłem 44 lata. Pracuję od lipca 1992 r. na dole w kopalni w dozorze ruchu, dodatkowo od maja 1996 r. jestem czynnym ratownikiem w kopalnianej drużynie ratowniczej, wykonuję więcej niż połowę zjazdów w miesiącu. Kiedy będę mógł przejść na emeryturę górniczą? Jakie przeliczniki zostaną zastosowane? Czy wysokość emerytury będzie naliczana wg starych czy nowych zasad?
Okresy pracy w dozorze i kierownictwie ruchu kopalń jako kwalifikowane do pracy górniczej uprawniają do emerytury górniczej ze względu na wiek. Przykładowo: jeżeli pracownik zatrudniony na stanowiskach dozoru ruchu, wykonujący obowiązkową wyznaczoną dla tego stanowiska liczbę zjazdów pod ziemię, ma ukończone co najmniej 50 lat życia i przepracowane 25 lat, nabywa prawo do emerytury.
Pracownicy dozoru ruchu, będący członkami drużyny ratowniczej, mogą skorzystać z możliwości zaliczenia do wymaganego stażu okresów pracy w drużynie ratowniczej w wymiarze półtorakrotnym (czyli jeden rok takiej pracy zaliczony jako 1,5 roku z tym że muszą spełniać jednocześnie dodatkowy warunek, tj. pracować co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią. Zatem jeśli z chwilą ukończenia 50 lat udowodni Pan, że posiada wymagane 25 lat pracy górniczej, to nabędzie Pan uprawnienia emerytalne.
Wszystkie emerytury górnicze wyliczane są wg starych zasad (podstawa wymiaru z przedłożonego wykazu zarobków i lata pracy), zgodnie z aktualnie obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Przy obliczaniu wysokości emerytury górniczej stosowane są przeliczniki w zależności od rodzaju wykonywanej pracy. Przykładowo do każdego roku pracy górniczej, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, stosuje się przelicznik 1,5, a dla pracy w przodku - 1,8. Szczegółowe zastosowanie konkretnych przeliczników (od 1,2 do 1,8) uzależnione jest od analizy przedłożonej dokumentacji.

Jestem pracownikiem dołowym kopalni. Jednak na weekendy i święta jestem oficjalnie zatrudniony w spółdzielni górniczej. Mam pytanie: czy dni przepracowane w tej spółdzielni pozwolą na pokrycie dni L-4 tak aby nie było potrzeby ich odrabiania?
Okres wykonywania pracy w firmie zewnętrznej może być zaliczany do pracy górniczej wyłącznie pod następującymi warunkami: firma wykonuje roboty górnicze pod ziemią oraz przy głębieniu i budowie szybów, roboty wykonywane są na rzecz konkretnych kopalń, pracownicy muszą być zatrudnieni przy robotach górniczych wykonywanych w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, czyli umowa o pracę na pełny etat. Pan jest zatrudniony w kopalni na umowę o pracę na pełny etat i dodatkowo w weekendy pracuje pan na rzecz spółdzielni górniczej na cząstkę etatu.
Ta dodatkowa praca w firmie zewnętrznej nie ma zatem wpływu na uprawnienia do emerytury górniczej, nie można jej zaliczyć do wymaganego okresu pracy górniczej. Prawo do emerytury będzie ustalone na podstawie pana podstawowego zatrudnienia w kopalni. Zatem dni przepracowane przez pana w ramach spółdzielni nie mogą pokryć zwolnień lekarskich, niezaliczonych do pracy górniczej.

Wykonuję pracę w szczególnych warunkach w spółce pracowniczej na kopalni, ale na pół etatu. Czy mój pracodawca ma obowiązek opłacania za mnie składek na Fundusz Emerytur Pomostowych?
Obowiązek opłacania składek na FEP nie jest uzależniony od wymiaru zatrudnienia pracownika, wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Składki te należy opłacać zarówno za pracowników zatrudnionych w pełnym, jak i niepełnym wymiarze czasu pracy. Jednak wymiar czasu zatrudnienia ma wpływ na prawo do emerytury pomostowej, które przysługuje wyłącznie osobom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy.

Pracę górniczą podjąłem 17 lipca 1988 r. i pracuję nadal. W 1992 r. odbyłem zasadniczą służbę wojskową w wymiarze 12 miesięcy. Służby kopalniane poinformowały mnie, że mam 242 dni L-4 do odpracowania. Jednak według moich wyliczeń liczba dni L-4 to 276 (posiadam wszystkie paski zarobkowe ze wszystkich lat, gdzie jest zapisana liczba dni L-4). Czy to błąd kopalni? Skąd taka różnica?
Pana pytanie dotyczy danych (w tym przypadku liczby dni korzystania ze zwolnienia lekarskiego), zawartych w dokumentacji sporządzanej i prowadzonej przez właściwą i odpowiedzialną w tym zakresie komórkę administracji kopalni. Nie jest zatem możliwe, aby ZUS zajął w tej sprawie stanowisko, kwestie te podlegają resortowym i wewnętrznym uregulowaniom, obowiązującym w zakładach pracy. W celu wyjaśnienia wszelkich wątpliwości opisanych w pytaniu winien się Pan zwrócić bezpośrednio do właściwej komórki administracyjnej w swojej kopalni.

Mam przyznaną emeryturę pomostową, ale jednocześnie trochę sobie dorabiam pomagając szwagrowi w warsztacie, i opłacane są za mnie składki. Czy w związku z tym wysokość mojego świadczenia będzie wyższa?
Jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę pomostową, emeryt podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, wysokość emerytury pomostowej ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art. 108 ustawy emerytalnej, tzn. świadczenie powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu zgłoszenia wniosku o przeliczenie, z uwzględnieniem ich waloryzacji przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla faktycznego wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury pomostowej. Ponowne ustalenie wysokości emerytury pomostowej następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Czy do obliczenia emerytury pomostowej uwzględnia się dniówki półtorakrotne?
Do obliczenia wysokości emerytury pomostowej nie uwzględnia się przeliczników górniczych, ponieważ emerytura ta obliczona jest zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Emerytura pomostowa stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury pomostowej tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn. Przy czym podstawę obliczenia emerytury pomostowej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego.
Jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego - przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury - składki na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie, zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zewidencjonowanej kwoty na koncie ubezpieczonego w Zakładzie.

Czy emerytura pomostowa przysługuje dożywotnio?
Prawo do emerytury pomostowej przysługuje do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego lub do dnia poprzedzającego dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego określonego w odrębnych przepisach.

Czy aby uzyskać prawo do emerytury pomostowej, muszę rozwiązać stosunek pracy?
Rozwiązanie stosunku pracy jest warunkiem koniecznym do przyznania emerytury pomostowej - z każdym pracodawcą. Prawo do emerytury pomostowej nabywa pracownik, który rozwiązał stosunek pracy, a jeśli pracownik ten pozostawał w stosunku pracy zawartym z więcej niż jednym pracodawcą - po rozwiązaniu ostatniego stosunku pracy. Bez znaczenia pozostaje sposób rozwiązania stosunku pracy.

Czy to prawda, że po przyznaniu emerytury pomostowej nie mogę podjąć pracy w szczególnych warunkach, ponieważ wypłata emerytury zostanie mi zawieszona?
Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu - bez względu na wysokość uzyskiwanych przychodów - w razie podjęcia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienionej w zał. 1 lub 2 ustawy pomostowej.

Pobieram emeryturę pomostową, obecnie ubiegam się o przyznanie prawa do renty z tytułu choroby zawodowej. Czy po ustaleniu prawa do tej renty będę miał prawo do pobierania obydwu świadczeń, tj. jednego w pełnej wysokości, a drugiego w połowie obliczonej wysokości?
Ustawa o emeryturach pomostowych nie przewiduje zbiegu prawa do świadczeń. W przypadku zbiegu prawa do emerytury pomostowej z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy, spowodowanej chorobą zawodową lub wypadkiem może być wypłacane tylko jedno świadczenie, wyższe lub wybrane przez uprawnionego.

Mam 54 lata i od 15 lat pracuję jako górnik pod ziemią. Jakie warunki muszę spełnić, aby uzyskać prawo do emerytury pomostowej?
Pracownik wykonujący prace górnicze ma prawo do emerytury pomostowej, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki: urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r., osiągnął wiek co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn, ma okres pracy górniczej (art. 50c ustawy emerytalnej) wynoszący co najmniej 15 lat oraz ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określone w załącznikach do ustawy pomostowej lub określone w art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej) przynajmniej 1 dzień, i może to być każda praca, nawet inna niż górnicza), po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej (czyli przynajmniej przez 1 dzień prace określone w zał. 1 i 2) oraz nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

W latach 1981-1982 pracowałem w gospodarstwie rolnym rodziców. Od 1999 r. pracuję na przeróbce mechanicznej węgla. Czy do ustalania ogólnego stażu pracy zostanie mi doliczony okres pracy na roli?
Przy ustalaniu spełnienia warunku posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w liczbie 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn nie uwzględnia się okresów pracy w gospodarstwie rolnym własnym lub w charakterze domownika.

Czy okres pracy, za który nie zostały opłacone przez pracodawcę składki na Fundusz Emerytur Pomostowych, można zaliczyć do stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?
Jeżeli pracodawca nie przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych zgłoszenia danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i nie opłacił składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, okres takiej pracy nie może być uwzględniony jako okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jeżeli jednak pracodawca przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ale nie opłacił składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, fakt ten nie ma wpływu na uprawnienia pracownika do emerytury pomostowej, a wobec tego nie ma podstaw do wydania decyzjio dmawiającej - tylko z tego powodu - emerytury pomostowej. Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za niewywiązanie się płatnika z ciążącego na nim obowiązku opłacenia składek na FEP.

źródło: nettg.pl