Emerytury górnicze i związane z nimi przepisy często dyskutowane są w gronie osób, które w najbliższym czasie mają zamiar podjąć starania o przyznanie świadczenia. Już 2 grudnia br. między godz. 12 a 14 ekspert z ZUS będzie wyjaśniał podczas dyżuru telefonicznego wszelkie wątpliwości związane z emeryturami górniczymi.

Warto zatem wiedzieć, że pojęcie „praca górnicza” oznacza zarówno zatrudnienie pracownika dołowego pod ziemią, jak również zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, czyli zatrudnienie wymienione w art. 50c ust. 1 ustawy, wykonywane co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy. Wymóg czasu pracy został określony w art. 50b ustawy.

W przypadku gdy wykonywana praca ma charakter pracy mieszanej, czyli np. wykonywana jest częściowo pod ziemią, a częściowo na powierzchni, praca ta stanowi pracę górniczą, jeżeli jest wykonywana pod ziemią co najmniej przez połowę dniówek roboczych w miesiącu.

W art. 50c ust. 1 ustawy zostały wymienione okresy zatrudnienia, które uważa się za pracę górniczą, czyli zatrudnienie: pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i potasowej, fosforytów oraz barytu:  pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń określonych wyżej oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów; pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w ustawie podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń.

Pracownikom zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią; na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego.

Ponadto przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia; pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w ustawie, a także w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w ustawie, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia; w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w ustawie, mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego; na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ustawie; na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych w ustawie.

Zasady ewidencjonowania pracy określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31 marca 2008 r. w sprawie sposobu ewidencjonowania przez pracodawców okresów zatrudnienia na stanowiskach, na których okresy pracy górniczej zalicza się w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury, oraz na niektórych innych stanowiskach pracy górniczej (Dz.U. nr 72, poz. 423).

Wykaz stanowisk zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U. z 1995 r. nr 2, poz. 8). Wykaz stanowisk zawiera zarządzenie nr 9 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia stanowisk kierownictwa ruchu i dozoru ruchu pod ziemią, w kopalniach siarki i kopalniach węgla brunatnego, na których zatrudnienie uważa się za pracę górniczą (Dz. Urz. MPiH z 1995 r. nr 1, poz. 4), na stanowiskach instruktorów zawodu w górniczych polach szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego.

Pracownikom niebędącym pracownikami dozoru ruchu I kierownictwa ruchu kopalń, którzy – w zależności od stanowiska – mają wyznaczoną minimalną liczbę kontroli robót dołowych w miesiącu (pracownicy inżynieryjno-techniczni) do pracy górniczej zalicza się miesiące, w których praca pod ziemią była wykonywana przez co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu. Pracodawca sporządza pracownikom inżynieryjno-technicznym – na podstawie prowadzonej ewidencji – miesięczny wykaz zjazdów pod ziemię za cały okres zatrudnienia, przy czym zjazd traktuje się jak dniówkę roboczą.

Najczęściej pojawiające się pytania, które padną w trakcie konsultacji opublikujemy wraz z odpowiedziami na łamach Trybuny Górniczej i portalu nettg.pl. Do tej konsultacji warto się zawczasu dobrze przygotować. Pora więc przejrzeć swoje dokumenty i zgromadzić dane, o które z pewnością zapyta ekspert ZUS. Numer telefonu, pod którym będzie dyżurował podamy w czwartkowym (2 grudnia) numerze TG, a także na portalu nettg.pl.

źródło: nettg.pl, autor: KAJ