W kolejnym odcinku naszego cyklu prezentujemy najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi ekspertów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Chorzowie.

Zatrudniłem się w kopalni w 1992 r. jako ślusarz maszyn i urządzeń pod ziemią. Od 2007 r. pracuję jako maszynista wyciągowy pod ziemią. Chorobowego w międzyczasie miałem ok. 6 miesięcy. Na emeryturę mogę przejść w wieku 50 lat, a obecnie kończę 45 lat. Jeśli uda mi się przepracować jeszcze do 2018 r., to staż pracy pod ziemią wyniesie ponad 26 lat, co pokryje chorobowe, które posiadam. Ale nie będę jeszcze miał wymaganego wieku. Czy gdybym został zwolniony w wieku 48 lat, a posiadał wymagany staż pracy dołowej, to w wieku 50 lat otrzymam emeryturę?
Podstawowe warunki do uzyskania emerytury górniczej w wieku (50 lub 55 lat) to udokumentowanie wymaganego stażu pracy górniczej (25 lat łącznie z pracą równorzędną, w tym odpowiednio 15 lub 10 lat czystej pracy górniczej) oraz ukończenie wymaganego wieku. Osoba, która spełnia powyższe warunki nie musi przechodzić na emeryturę z kopalni, przepisy tego nie wymagają. Zatem bez względu na to, gdzie będzie pan pracował w wieku 50 lat, jeśli będzie pan posiadał wymagany staż pracy górniczej, będzie panu przysługiwała emerytura górnicza. Przepisy przewidują także możliwość emerytury górniczej bez względu na wiek, pod warunkiem udokumentowania 25 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią. W tym przypadku nie ma możliwości uzupełnienia wymaganego stażu okresami pracy równoważnej, ani zaliczenia niektórych okresów (np. praca w przodku, w szybie, drużynie ratowniczej) w wymiarze półtorakrotnym.
Aby dowiedzieć się, czy spełni pan warunki do emerytury bez względu na wiek proponuję z chwilą posiadania wymaganego 25-letniego stażu pracy górniczej złożyć w ZUS wniosek o ustalenie uprawnień do tego świadczenia. ZUS przeanalizuje przedłożona dokumentację i wyda stosowną decyzję.

Mam 44 lata, ukończyłem szkołę zawodową górniczą oraz technikum górnicze. W kopalni pracuję 25 lat: 12 lat na przeróbce i 13 lat pod ziemią (od 3 lat pracownik niższego dozoru). Kiedy mogę odejść na emeryturę?
Aby skorzystać z emerytury górniczej w wieku 50 lub 55 lat trzeba przede wszystkim posiadać staż 25 lat pracy górniczej łącznie z pracą równorzędną. Przypominam, że praca górnicza to zatrudnienie wykonywane pod ziemią. Szkoła górnicza, technikum oraz praca na przeróbce nie mogą być zaliczone ani do okresów pracy górniczej, ani też do pracy równorzędnej, nie mają zatem wpływu na uzyskanie prawa do górniczej emerytury.
Do okresów pracy górniczej nie można także zaliczyć okresów służby wojskowej ani zwolnień lekarskich. Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury w wieku 50 lub 55 lat niektóre okresy pracy górniczej zalicza się w wymiarze półtorakrotnym. Chodzi tutaj o okresy pracy w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach, przy głębieniu szybów i robotach szybowych oraz w drużynach ratowniczych. Z informacji podanych przez pana nie wynika, czy posiada pan okresy pracy górniczej, które można zaliczyć w wymiarze półtorakrotnym. Trudno zatem jednoznacznie stwierdzić, kiedy nabędzie pan prawo do wcześniejszej emerytury. Aby uzyskać konkretną informację proponuję przed ukończeniem 50 lat złożyć w ZUS wniosek o ustalenie uprawnień do emerytury górniczej. ZUS, na podstawie załączonych do wniosku dokumentów, ustali pana staż pracy górniczej i określi, czy spełnia pan warunki do emerytury.

Czy etat starszego inspektora BHP w kopalni węgla kamiennego traktowany jest jako praca górnicza i czy trzeba udokumentować ilość zjazdów?
Wykonywanie pracy na stanowisku starszego inspektora BHP w kopalni, tj. na stanowisku wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego, uprawnia do przejścia na emeryturę górniczą tzw. "z wieku", czyli najwcześniej po ukończeniu 50 roku życia i przepracowaniu w tym charakterze co najmniej 25 lat. Praca na stanowisku starszego inspektora BHP pod ziemią, do obliczania wysokości emerytury górniczej liczona jest z urzędu z zastosowaniem przelicznika 1,4 proc. za każdy miesiąc i nie wymaga dokumentowania wykazem zjazdów.

Urodziłem się w 1960 r. Od 1 października 1980 r. do 1 grudnia 1981 r. pracowałem w spółdzielni rolniczej, od 7 grudnia 1981 r. do 26 września 1994 r. w kopalni jako cieśla górniczy, a od 31 grudnia 1987 r. do 1 sierpnia 1994 r. byłem ratownikiem górniczym. Od 26 września 1994 r jestem na rencie w związku z chorobą zawodową. 2 stycznia 1995 r. podjąłem pracę w zakładzie pracy chronionej. Z wyliczeń z kopalni wynika, że mam 2744 dniówki przodkowe. Proszę o informację czy mogę ubiegać się o emeryturę po ukończeniu 55 lat.
Aby skorzystać z emerytury górniczej w wieku 55 lat, trzeba posiadać 25 lat okresów pracy górniczej, łącznie z pracą równorzędną, w tym co najmniej 10 lat tzw. czystej pracy górniczej. Ani renta z tytułu niezdolności do pracy, ani praca w spółdzielni rolniczej, ani zatrudnienie w zakładzie pracy chronionej nie mogą być zaliczone do pracy górniczej, czy do pracy równorzędnej. Zatem pana staż górniczy wynosi ok. 12 lat i 9 miesięcy. W przypadku emerytury z wieku 50 lub 55 lat dniówki przodkowe można zaliczyć do wymaganego stażu w wymiarze półtorakrotnym. Po przeliczeniu otrzymujemy zatem dodatkowych 5 lat i 2 miesiące. Po zsumowaniu staż pracy górniczej wynosi nie więcej niż 17 lat i 11 miesięcy. Być może nawet staż ten jest niższy, ponieważ nie podał pan, czy przebywał pan na zwolnieniach chorobowych. Proszę pamiętać, że okresy niezdolności do pracy z powodu choroby, przypadające po dniu 14 listopada 1991 r. za które ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenia rehabilitacyjne, nie są zaliczane do pracy górniczej. Reasumując, z informacji podanych przez pana wynika, że nie posiada pan wymaganego stażu, który uprawniałby do emerytury górniczej. Jednak jednoznaczna odpowiedź jest możliwa po przeanalizowaniu dokumentacji, proponuję zatem zwrócić się do ZUS z wnioskiem o ustalenie uprawnień. ZUS dokona obliczeń na podstawie złożonych dokumentów i wyda stosowną decyzję.

Jeśli w miesiącu np. listopadzie przepracowałem dwie soboty i cztery niedziele i te niedziele w tym samym miesiącu wybieram, to czy mam ten miesiąc do odrobienia? I druga sytuacja: mam przepracowane tylko 3 niedziele i wybieram je w tym samym miesiącu lub przerzucam je na następny miesiąc, czy muszę to odpracować?
W systemie miesięcznego rozliczenia pracy górniczej, a nie okresem od - do, zaliczeniu podlegają miesiące, w których przepracowano wymaganą liczbę dniówek pod ziemią lub wykonano zjazdy. Nie jest istotne, czy dniówki przepracowano tylko w dni robocze, czy także w dni wolne od pracy np. w soboty, niedziele, święta. Do dniówek pod ziemią zaliczymy również np. dni urlopu wypoczynkowego, kursy, szkolenia, delegacje służbowe i inne absencje pozostające w związku z wykonywaną pracą, za które pracownik zachował prawo do wynagrodzenia. Jeżeli pracownik w danym miesiącu przepracował dodatkowo w dni wolne od pracy np. 3 dni i w tym samym miesiącu za te 3 dni wybierał dni wolne od pracy, to niestety dni wolnego nie będą uwzględnione do pracy w tym miesiącu. Tym samym może się tak zdarzyć, że ten miesiąc nie będzie uznany do pracy górniczej. Jeżeli jednak pracownik w danym miesiącu przepracował dodatkowo w dni wolne od pracy np. 3 dni i nie wybierał dni wolnych od pracy w tym samym miesiącu, to te 3 dni będą uwzględnione do pozostałych dni pracy w tym miesiącu.

W październiku 2014 r. skończyłem 50 lat. 1 sierpnia 2015 r. będę miał 20 lat pracy na dole. Od 1982 r. pracowałem na kopalni, ale na powierzchni w stolarni - rozumiem, że to się nie liczy do emerytury górniczej. Obecnie posiadam 2500 dniówek przodkowych. Mam 206 dni chorobowych zwykłych i 162 wypadkowych. Pani na kopalni powiedziała mi, że na emeryturę będę mógł iść po odpracowaniu wszystkich dni chorobowych i tych wypadkowych. Nigdzie w przepisach nie doczytałem, aby odpracowywać dni chorobowe wypadkowe. Bardzo proszę o informację, kiedy rzeczywiście mogę przejść na emeryturę.
Aby przejść na emeryturę górniczą w wieku 50 lat, trzeba udokumentować wymagany przepisami staż 25 lat pracy górniczej (uzupełniony pracą równorzędną), w tym 15 lat czystej pracy górniczej. W przypadku emerytury w wieku 50 lub 55 lat okresy pracy przodkowej zaliczane są do wymaganego stażu w wymiarze półtorakrotnym. Przepisy ustawy emerytalnej (art. 50c) dokładnie określają, jakie okresy można zaliczyć do pracy górniczej i do pracy równorzędnej z pracą górniczą. W tych katalogach nie figurują okresy przebywania na zwolnieniu lekarskim z powodu czasowej niezdolności do pracy, bez względu na to, czy niezdolność była spowodowana wypadkiem przy pracy czy też innym zachorowaniem. Zatem wszystkie dni niezdolności do pracy, także te, wynikające z wypadku przy pracy nie mogą być wliczone do stażu górniczego. Tylko w przypadku emerytury górniczej bez względu na wiek można do pracy górniczej zaliczyć okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. W tym jednak przypadku nie ma możliwości zaliczenia pracy przodkowej w wymiarze półtorakrotnym. Zatem, w tym przypadku, dniówki przodkowe uzupełniają dodatkowo Pana staż pracy górniczej o ok. 4 lata i 8 miesięcy, jednak do odrobienia pozostaje ok. 1 rok i 4 miesiące przebywania na zwolnieniach chorobowych.

W listopadzie 2014 r. przeszedłem na emeryturę górniczą z tzw. 50-ki. Mój ogólny staż pracy wynosi 32 lata, ZUS w decyzji zastosował dwa przeliczniki 1,8, czyli praca przodkowa, oraz 1,5 jako dniówka zjazdowa, ogólnie 25 lat pod ziemią. Natomiast co się tyczy siedmiu lat przepracowanych w innych zakładach, to ZUS użył przelicznika 1:1, czyli rok za rok. Czy nie powinno to być 1,3, czyli np. 7 lat = 84 miesiące razy 1,3 = 109 miesięcy?
Przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej, do obliczenia okresów pracy górniczej stosuje się następujące przeliczniki: 1,8 - za każdy rok pracy przodkowej i w drużynach ratowniczych, 1,5 - za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, 1,4 - za każdy rok pracy mieszanej (tzn. wykonywanej częściowo na powierzchni a częściowo pod ziemią), 1,2 - za każdy rok pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz przedsiębiorstwach i podmiotach wykonujących prace górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego. Przeliczniki stosuje się wyłącznie do w/w okresów pracy górniczej. Pozostałe okresy pracy nie są już przemnażane przez żadne przeliczniki, są traktowane jak zwykłe okresy składkowe 1:1. Wszystkie okresy składkowe, czyli max. 540 miesięcy po przeliczeniu okresów górniczych plus pozostałe miesiące już niepodlegające przeliczeniu do tego ewentualnie inne okresy składkowe niegórnicze biorą udział w procesie obliczania wysokości emerytury na ogólnych zasadach. Wysokość emerytury oblicza się w następujący sposób: 24 proc. kwoty bazowej, oraz po 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych, po 0,7 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych. Nie należy zatem mylić wskaźnika 1,3 proc. z przelicznikami górniczymi.

źródło: nettg.pl